Een business model kiezen

1. Business Model vs Business Plan

Het bedrijfsmodel en het bedrijfsplan zijn complementair. Het bedrijfsmodel beoogt de logische verbanden te beschrijven tussen aanbod, vraag (klanten, enz.), inkomsten, enz. In het bedrijfsplan wordt nader ingegaan op de strategische en operationele uitvoering van deze logica.

• BEDRIJFSMODEL: hierin wordt de economische logica van jouw bedrijf omschreven en wordt uitgelegd hoe en voor wie je waarde zal creëren en hoe je geld zal verdienen. Het wordt meestal geformaliseerd in een visuele samenvatting van één bladzijde. De definitie van het bedrijfsmodel vereist dat je de context van de toekomstige onderneming hebt geanalyseerd en de missie, visie, strategie, enz. hebt bepaald.

• BUSINESS PLAN: dit schriftelijke document beschrijft de strategie, de visie en de financiële prognoses van de onderneming. Het businessmodel wordt opgesplitst in een gedetailleerd, operationeel en gekwantificeerd document van enkele tientallen bladzijden. Het is nuttig, zelfs essentieel, om de onderneming en het financieel plan voor te stellen aan toekomstige partners: investeerders, bankiers, leveranciers, enz. Het bedrijfsplan is dus zowel een managementinstrument voor de oprichter van de onderneming als een communicatiemiddel voor derden. Het moet dus gemakkelijk te begrijpen zijn voor uw contacten: aarzel niet om tabellen en grafieken toe te voegen. Het businessplan staat niet in steen gebeiteld en evolueert naarmate uw onderneming wordt opgericht en zich ontwikkelt.

Het business model is het hart van het businessplan. Het bepaalt het werkelijke potentieel van een project. Het schetst de algemene strategie van de onderneming op een bepaald moment. Het is derhalve waarschijnlijk dat het in de loop van de tijd zal veranderen.

2. Wat is het doel van een bedrijfsmodel?

1. Om jouw aanbod, de behoeften van de klanten, jouw differentiatie, de bronnen van inkomsten en kosten te verduidelijken.
2. Om in één oogopslag de essentie van het bedrijf te visualiseren.
3. Structureer je ideeën door de juiste vragen te stellen.
4. Voorbereiding van de volgende stappen: bedrijfs- en financieel plan, commerciële strategie, enz.
5. Jouw project laten evolueren: een business model leeft en evolueert mee met het project.

3. Voorbeelden van bedrijfsmodellen

1. Het productie bedrijfsmodel: het basismodel dat bestaat uit de verkoop van het vervaardigde product. De marge moet voldoende zijn om alle kosten van productie, distributie, enz. te dekken (bv. Ikea)
2. Franchise business model: de succesvolle ondernemingsformule (de franchisegever) geeft advies en bijstand aan de franchisenemer in ruil voor een percentage van de omzet. (b.v. Starbucks)
3. Het abonnements- of licentiebedrijfsmodel: de onderneming verkoopt haar product of dienst niet, maar rekent het gebruik ervan aan via een abonnement van bepaalde duur (bv. software)
4. Het businessmodel van het gratis platform: het bedrijf trekt bezoekers aan via een gratis platform en biedt extra betaalde diensten aan (bv. PatientsLikeMe.com; museum met zijn souvenirwinkel)
5. Het commissiemodel: het bedrijf treedt op als tussenpersoon en wordt beloond door een commissie te nemen op de gegenereerde inkomsten (bv. airbnb, uber, marktplaatsen, datingsites…).
6. Het freemium-businessmodel: het bedrijf biedt 2 versies van het product aan. De ene is gratis (met beperkte functionaliteiten), de andere is betalend en completer, waarop het een voldoende marge genereert om de kosten van de gratis gebruikers te dekken. (b.v. Candy Crush)
7. Het gratis bedrijfsmodel: het bedrijf biedt een gratis dienst aan die een publiek, verkeer en geld oplevert voor geïnteresseerde klanten zoals adverteerders (bv. dagblad Metro, Google)
8. Het accessoire bedrijfsmodel: een kwaliteitsproduct wordt verkocht tegen een prijs die dicht bij de kostprijs ligt. Het bedrijf verdient geld aan de verkoop van accessoires of verbruiksgoederen (bv. printers, koffiezetapparaten).

4. Waarom faalt een business model?

In 36% van de gevallen houdt het falen van een bedrijfsmodel verband met het creëren van iets dat niemand wil. Daarom is het zo belangrijk om jouw business model te testen voor je van start gaat. Een bedrijfsmodel ligt niet vast in de tijd.

Een onderneming moet wellicht haar bedrijfsmodel herzien om te innoveren, om zich aan te passen aan veranderingen op de markt of om te reageren op de komst van nieuwe concurrenten.

5. Het verschillende Business Model Canvas

Om over jouw bedrijfsmodel na te denken en het te formaliseren, moet je één van de hieronder voorgestelde methoden kiezen. Er zijn er vele en zij komen overeen met verschillende visies om een bedrijf uit te bouwen. Het is aan jou om de methode te kiezen die het best bij jou past.

• Business Model Canvas: dit is het klassieke denk- en modelleermiddel om het businessmodel op te bouwen. Het is samengevat in een eenvoudige tabel, in 9 blokken die de fundamentele dimensies van het bedrijf bestrijken.
• Lean Canvas: dit is een evolutie van het business model canvas. Het Lean Canvas is beter geschikt voor startups op basis van technologische innovaties of innovaties in het gebruik. Met deze methode kan je heel snel hypotheses maken en jouw bedrijf beetje bij beetje opbouwen, op een iteratieve manier.
• Sociaal Canvas: dit is een emanatie van verschillende canvassen waaraan een sociale/maatschappelijke dimensie is toegevoegd. Sociaal ondernemerschap combineert meestal economische en sociale waarde creatie: het bedrijfsmodel is daarom soms complex, rekening houdend met twee verschillende doelstellingen, twee verschillende markten, enz.
• Circulair BMC: dit is grotendeels gebaseerd op het klassieke Business Model Canvas, aangepast aan de circulaire economie. Het moedigt aan na te denken over hoe inkomsten kunnen worden gecreëerd door de negatieve gevolgen van een bedrijf te beperken.
• Coopcity Canvas: dit is een instrument om in groepen te werken aan de structurering van een sociale onderneming.
• Resilient Design Canvas: Dit bevat een reeks hulpmiddelen ter ondersteuning van de ResilientWEB-methodologie. Dit vereist naleving van de voorwaarden van de gebruikerslicentie (Creative Commons, Non Commercial, No Derivatives-licentie).